یکی از پرسشهای پرتکرار کاربران فضای مجازی ایناستکه چه راهکاری برای تشخیص فیکنیوزها یا همان اخبار جعلی در نشریات الکترونیک و فضای مجازی وجود دارد؟
پیش از ارائه راهکار، باید بدانید که اخبار جعلی ظاهری جذاب و فریبنده دارند؛ اما در باطن دروغ هستند. بنابراین نیاز است تا از انتشار آنها جلوگیری کنیم. زیرا انتشار فیکنیوز باعث برهم ریختن امنیت روانی جامعه میشود. و اما راهکار چیست؟
*** منبع خبر را بررسی کنید
هرخبری که در رسانهها منتشر میشود باید منبع داشته باشد. اگر خبر در یک صفحه مجازی منتشر شده، باید به این اشاره کند که کدام نشریه مجازی و یا مکتوب دارای مجوز، منبع آن هستند؛ و اگر خبر در خبرگزاری و یا روزنامهها منتشر شده، باید ذکر شود؛ که این خبر از جانب کدام مقام رسمی به آنها رسیده است. (بهتر است بررسی کنید که آیا خبر در سایر خبرگزاریها منتشر شده، یا خیر؟)
*** آیا تاریخ خبر بهروز است؟
بعضی از خبرها شاید درست باشند؛ اما متعلق به زمان حال نیستند و بعضی وقتها برای مقاصد سیاسی و یا شیطنتهای رسانهای با تغییر تیتر و کمی دستکاری در محتوا دوباره منتشر میشوند.
*** شواهد خبر چیست؟
نویسنده خبر چه کسی؟ خبر به نقل از کدام شخصیت منتشر شده است؟ عدم وجود شواد خبر می تواند دروغین بودن آن را تایید کند. بنابراین حتما از معتبر بودن نویسنده محتوا اطمینان پیدا کنید.
*** عکسها فریبتان ندهند
معمولا فیکنیوزها از تصاویر جعلی برای خبرها استفاده میکنند. تصاویر را به راحتی میتوان با نرمافزارهای ویرایش تصویر تغییر داد. (حتما در بسیاری از اخبار جعلی مشاهده کردهاید که رنگ لباسها، رنگ پرچمها و حتی متن نوشته شده درون پلاکاردها را نیز تغییر میدهند و یا از تصویری غیر مرتبط برای خبر استفاده می کنند)
*** خبرهای طنز را جدی نگیرید
حتما برای شما هم پیش آمده که یک خبر طنز را در آنقدر واقعی و حرفهای نوشته شده باشد که آن را جدی بگیرید. بنابراین پیش از ارسال اخبار برای دیگران باید دقت کنید که آیا این خبرها به منظور طنز نوشته شده اند یا خیر؟
*** به محتوای خبر توجه کنید
گاهی وقتها تیتر خبر و حتی تاریخ آن نیز درست است؛ اما اطلاعات و آمارهای موجود در خبر غلط است. و حتی ممکن است پس از بررسی متن خبر متوجه غلط املایی و اشکالات نگارشی شوید. بنابراین تنها با دیدن تیتر یک خبر، آن را باور نکنید.
نکته مهم پایانی: برای اینکه در دادم فیکنیوزها گرفتار نشوید. ابتدا در صحت اخبار شک کنید و با کنار گذاشتن تعصبات و ذهنیتها از خود بپرسید آیا واقعا این خبر درست است؟